Gölge Gezgin: Travel Şanlıurfa 03 : Şanlıurfa Arkeoloji Müzesi

TRAVEL ŞANLIURFA 03:

ŞANLIURFA ARKEOLOJİ MÜZESİ

GEZİ TARİHİ: 14 Şubat 2025, Cuma.

Şanlıurfa Arkeoloji Müzesi:

Şanlıurfa Eyyubiye ilçesi Haleplibahçe mahallesinde bulunur. Kapalı alan ve sergi sergi salonları bakımından Türkiye' nin en büyük, dünyanın sayılı müzelerindendir. Türkiye standartlarının üzerinde müzede yaklaşık 10.000 eser sergilenmektedir. İnsan eliyle yapılmış en eski heykel olan Balıklıgöl heykeli burada sergilenmektedir.

Müze giriş koridoru.

Müze girişi.

Müze holünde cam balıklar.

Kayaaltı sığınağı:

Avcı - toplayıcı topluluklar Paleolitik Çağ boyunca, doğal ortamın sağladığı kaynaklara, meyve, yemiş, ot, kök ve yumruların yetiştiği mevsimlere, avladıkları hayvan türlerinin bulunduğu bölgelere bağlı olarak göçebe bir yaşam sürdürmüşlerdir. Bu düzen içerisinde olumsuz koşullardan, doğada karşı karşıya kaldıkları tehlikelerden korunmak ve barınmak amacıyla mağara ve kaya sığınaklarını kullanmışlardır.

Denetim altına alınan ateş, yaşamın merkezi olmuş, Buzul Çağların zor koşullarına dayanabilmeleri ve ısınmalarını sağlamanın yanı sıra, yabani hayvanlardan korunma ve yaşam alanlarını genişletmelerine de olanak sağlamıştır.

Kullanılan taş aletler.

Avcılık:

Avcı - toplayıcı toplulukların yaşam alanlarına bağlı olarak çeşitlilik gösteren, ceylan, yaban domuzu, geyik, sığır, keçi ve koyun gibi yabani hayvanların avlanmasında çeşitli ağ ve tuzakların yanı sıra, zaman içinde ok ve mızrak gibi aletler de kullanılmaya başlandı. Çoğunlıkla çakmaktaşı ya da obsidyenden yapılan mızrak uçları, ağaç ya da hayvan kemiğinden saplara sabitlenerek kullanılırdı. Av sonrasında ise kemikleri parçalama, eti kesme, deriyi sıyırma gibi işleri için farklı aletler yapılırdı.

Barınak:

Paleolitik Çağ boyunca, beslenmek için topladıkları bitkilere ve avladıkları hayvanlara bağlı göçebe bir yaşam sürdüren insanoğlu, mağara ve kayaaltı sığınaklarının olmadığı yerlerde doğada bulunan ağaç, taş, kemik gibi hafif malzemelerden açık havada geçici barınaklar yapmışlardır: üstlerini hayvan postları, çalı, çırpı ağaç dallarıyla örterek oluşturdukları bu basit yapılar, yalnızca barınma işlevi taşıyan tek mekanlı yapılardır. Neolitik Çağla birlikte kalıcı barınaklar, çok mekanlı ve işlevli konutlar ortaya çıkmıştır.

Ustalık:

Neolitik Çağ boyunca toplumsal yaşamda meydana gelen değişim, bazı zanaatlarda uzmanlaşmaya yol açmıştır. Yapımı bilgi ve deneyim gerektiren kesici, kazıyıcı vb. yontma taş aletlerde boncuk, heykel, taş kap, bilezik gibi sürtme taş işçiliğini yansıtan buluntularda ve deniz kabuğundan, kemikten ve taştan takı yapımında gözlemlenen özenli işçilik, Neolitik Çağın ilk evrelerinden itibaren uzmanlaşmanın varlığını göstermektedir. Bakır ve kireç yapımı gibi teknolojiler ise madenciliğe giden süreçte yine uzmanlık gerektiren önemli aşamalardır. Bu gibi uzmanlık gerektiren nesnelerin geniş bir coğrafi alan içerisinde değiş - tokuşunun da yapıldığı bilinmektedir.

Urfa / Balıklıgöl Heykeli:

İnsanlık tarihinin en iyi korunagelmiş, doğal büyüklükteki en eski heykeldir. Balıklıgöl' ün kuzeyinde eski Urfa evlerini altında bulunmuştur. Çanak çömleksiz Neolitik Çağa ait yerleşimde 1990' lı yıllarda bulunur. Yerleşim yerinin varlığı terazzo türü tabanlar ve o döneme ait çakmaktaşı aletlerden anlaşılmaktadır.

Kireçtaşından yapılmış olan heykel, 1.80 m. boyunda olup derin betimlenen göz yuvalarına siyah obsidyen parçalar yerleştirilmiştir. "V" biçimli kolyeyi andıran çizgiler dışında heykel çıplak görünümdedir ve elleri önde birleştirilmiştir. Heykelin alt kısmı bir yuvaya yerleştirilecek şekilde "U" biçiminde yontulmuştur.

Neolitik Çağ eserleri.

Taş Tepeler'de çıkan eserler.

Sırtında leopar taşıyan insan heykeli, kireç taşı, Neolitik Çağ, Karahantepe.

Çift başlı insan heykeli, kireç taşı, Neolitik Çağ, Karahantepe.

İnsan heykeli, kireç taşı, Neolitik Çağ, Karahantepe.

Boyalı domuz heykeli:

Göbeklitepe D yapısının kuzey duvarının önünde bulunankireç taşından yapılmış, gerçek boyutlardaki yaban domuzu heykeli 1,35 m. uzunluk ve 0,70 m. yüksekliktedir. Yaklaşık olarak MÖ. 8700 - 8200 yıllarına tarihlenen heykel bir seki üzerinde bulunur. Yapının merkezi konumunda yer alan heykelin üzerinde durduğu sekinin ön yüzünde bir "H" sembolü, bir yarım ay, iki yılan ve üç insan yüzü veya maske kabartmasıyla süslenmiştir. Yaban domuzu heykelinin dili kırmızıya boyanmışken, vücudunun diğer kısımlarında siyah ve beyaz pigmentler bulunur. Yaban domuzu heykelinin boyalı olması Göbeklitepe' deki diğer heykel ve "T" biçimli dikili taşların da boyalı olduğu fikrini güçlendirmektedir.

Totem, kireç taşı, Neolitik Çağ, Göbeklitepe.

Kadın figürlü parça, kireç taşı, Neolitik Çağ, Göbeklitepe.

Nevali Cori, dikilitaş binası.

Totem, kireç taşı, Neolitik Çağ, Nevali Çori.

Akarçay tepe:

MÖ. 8000 yıl çanaksız - çömleksiz Neolitik Çağa ait iki konut yapının canlandırması. Duvarlar tümden taştan örülmüş tek odalı yapı ile taş temelsiz kerpiç duvarlı çok odalı yapıdır.

Neolitik Çağa ait evlere giriş bileziği.

Neolitik Çağ eserleri.

Göz idolü, kireç taşı, Kalkolitik Çağ, Zeytinlibahçe.

Merkezi ekonominin doğuşu:

Dicle Fırat nehirlerinin etkileşim alanında kalan, Doğu Anadolu' yu da kapsayan bütün bölgeler MÖ. 5000 yılından itibaren ortak bir tarihi paylaşmışlardır. Bu dönemde Anadolu, üretim yeteniğine ve artı değere sahip bir ekonomi sayesinde uzmanlaşmış zanaatin geliştiği bir ortamda, topraklarındaki hammadde zenginliğinden kaynaklanan bir önem kazanır. MÖ. 4000 yılının başlarında gruplar kendilerini, etnik ve kültürel kimliklerden daha çok politik ya da dinsel - politik kurumlar ile özdeşleştirilmeye başlanır. Tüm insanlığın kültürel gelişiminde etkin bir role sahip Fırat nehri, Dicle nehri ile birlikte Mezopotamya kültürlerinin oluşumu üzerinde belirleyici olur. Birecik çevresindeki bir çok tarih öncesi yerleşme de Fırat nehri ile hayat bulur.

MÖ. 4000 yılında duvar mozaik atölyesi.

Tunç Çağı eserleri.

Lidar mutfak canlandırması:

Şanlıurfa Bozova ilçesinin 23 km. kuzeyinde Fırat nehrinin doğu kıyısında yer alan Lidar höyük kazılarında çıkarılan kalıntılar doğrultusunda oluşturulur.

Riton, pişmiş toprak, Tunç Çağı, Hassek höyük.

Demir Çağı eserleri.

İnsan kabartmalı stel, bazalt, Demir Çağı.

Demir Çağı heykelcikler.

Lamassu:

Asur mitolojisinde yer alan yarı insan, yarı hayvan tasviri: Asur' da bu motif ilk kez gücü sembolize etmek için kullanılır. İnsan başı aklı, boğa veya aslan vücudu gücü, kanatları ise özgürlüğü simgeleyen bu dev Lamassu heykelleri, Asur saray girişinde, önemli kapı önlerinde ve geçişlerde kullanılarak kötü ruhlar uzak tutulurdu.

Sin tapınağı adak steli, bazalt, Demir Çağı, Harran.

Kral Nabonid kabartmalı kitabe, bazalt, Demir Çağı, MÖ. 6 - 5 yy. Harran.

Boğa kabartması, bazalt, Demir Çağı, Kabahaydar.

Sfenks, bazalt, Demir Çağı, Çamlıdere.

Ba'rur Han'ın yakınında, alt kısmı sarnıç, üst kısmı burç olduğu tahmin edilen Havva Burcundan getirilmiştir. Taşın üzerinde dönemin hükümdarının gücünü temsil etmesi adına sağınd ave solunda yularlarından tuttuğu aslanlar bulunmaktadır.